Jeśli posiadasz konto na portalu - zaloguj się, jeśli go nie posiadasz zarejestruj się.
BIEGACZ NIEREGULARNY (Carabus irregularis Fabricius, 1792)
Systematyka
rząd: chrząszcze (Coleoptera)
rodzina: biegaczowate (Carabidae)
rodzaj: biegacz (Carabus)
podrodzaj: Platycarabus
gatunek: biegacz nieregularny (Carabus irregularis Fabricius, 1792)
Charakterystyka/ morfologia
Duży chrząszcz o długości ciała 17-25 mm. Spód ciała czarny, przedplecze i pokrywy miedzistobrązowe, boczny brzeg przedplecza i pokryw miedzistoczerwony zielonoczerwony lub zielonomiedzisty. Pokrywy z delikatnymi żłobieniami i nieregularnie rozmieszczonymi dołkami w kolorze brzegu przedplecza i pokryw. Ta cecha, oraz asymetria żuwaczek (większy rozmiar lewej) zdecydowały o nazwie gatunkowej. Żuwaczki są krótkie lecz szerokie i mocne, nawet jak na standardy rodzaju Carabus. Golenie brązowe, uda czarne. Dymorfizm przejawia się podobnie jak u większości Carabidae: samice są większe, przednie stopy samców są zgrubiałe.
Biotop/ preferencje pokarmowe
W Polsce zasięg występowania biegacza nieregularnego ograniczony jest jedynie do obszarów górskich i pogórza. Wykazany został między innymi z terenów Parków Narodowych: Babiogórskiego, Tatrzańskiego, Gorczańskiego, Magurskiego i Bieszczadzkiego. Jest reliktem Puszczy Karpackiej i bioindykatorem lasów pierwotnych. Występuje zwykle w piętrze regli, a także w piętrze kosodrzewiny (w Babiogórskim PN, obok podgatunku nominatywnego, występuje wysokogórski podgatunek C. irregularis ssp. mountandoni). Preferuje głównie bogate w cień i wilgotne lasy jodłowe, jodłowo-świerkowe lub mieszane. Owady dorosłe spotyka się zwykle w próchnie drzew, w którym żeruje. Jest wyspecjalizowanym drapieżnikiem odżywiającym się ślimakami posiadającymi muszle, a silne i asymetryczne żuwaczki umożliwiają mu niszczenie ich skorupek.
Rozwój osobniczy
Owady dorosłe wychodzą z poczwarek jesienią i mają krótki okres aktywności przed diapauzą zimową. Zimują zwykle w próchnie drzew i pniaków, w glebie lub pod mchem. Gody odbywają się wiosną. Podobnie do pozostałych chrząszczy rodzaju, C. irregularis przechodzi stosunkowo krótki cykl życiowy (od jaja do postaci dorosłej trwa on 10-12 tygodni). Owady dorosłe żyją kilka lat.
Status gatunku
Należy do gatunków rzadkich, zarówno w skali kraju jak i regionów w których występuje. Z niektórych krajów ustąpił (Belgia), w niektórych spotykany jest lokalnie, stanowiąc marginalny element entomofauny (Niemcy, Włochy). W Polsce najczęściej spotykany jest pojedynczo, chociaż w populacjach europejskich fluktuacje liczebnościowe bywają znaczne. Wielkość rodzimej populacji, zagrożenia dla gatunku, jak i jego status nie są w pełni poznane ze względu na skryty tryb życia. W Polsce C. irregularis objęty jest ochroną gatunkową. Indeksowany w Czerwonej Liście Chrząszczy Górnego Śląska, jako rzadki dla Beskidu Śląskiego gatunek.
Autor: Paweł Niemiec
pasjonatów i miłośników o różnorodnym doświadczeniu i osiągnięciach.